De overlever

Josef Lewkowicz overleefde 6 concentratiekampen, maar zijn memoires laten zien dat de oorlog voor hem nog steeds niet voorbij is.

Op 13 september 1946 sterft Amon Leopold Göth de dood door ophanging. De galg waaraan hij zijn einde vindt, staat in de buurt van het Poolse stadje Płaszów. Daar zwaaide ‘de slager van Płaszów’ jarenlang de scepter in een concentratiekamp. Zijn meedogenloosheid en moordlust kostte duizenden gevangenen –voornamelijk Joden– het leven.
Dat gevangene Josef Lewkowicz niet door Göth wordt doodgeschoten, mag je gerust een wonder noemen. Een van Göths hulpjes redt Josefs leven door hem zo hard af te ranselen dat hij buiten bewustzijn raakt. Dat is voor Göth op dat moment genoeg: hij draait zich om en schiet een andere gevangene dood.

De Poolse Jood –voor de Duitsers slechts bekend onder nummer 85314– overleefde 6 concentratiekampen en was betrokken bij de val en veroordeling van Göth.

Het is één voorbeeld van de misdadigheden die Göth begaat. Eén van de wonderbaarlijke wendingen in het leven van Josef Lewkowicz ook, waardoor hij 80 jaar na dato zijn ervaringen kan navertellen. De Poolse Jood –voor de Duitsers slechts bekend onder nummer 85314– overleefde 6 concentratiekampen en was betrokken bij de val en veroordeling van Göth. Bij uitgeverij HarperCollins verschenen net voor de zomer de memoires van Lewkowicz. De veelgeprezen auteur Michael Calvin tekende het verhaal op.

(Deze recensie verscheen in het Reformatorisch Dagblad van 10 november 2023. Lees de hele recensie hier.)