Een lichtstraal kiert door de zware overgordijnen, weerkaatst in de kapspiegel op het zijtafeltje en wekt dokter Van Hell uit zijn ondiepe slaap. Bijna een etmaal aaneen is hij in touw geweest. Pas toen hij begon te tollen op zijn benen, trok hij zich terug op het haastig opgezette veldbed. Daar heeft hij de dag zojuist opnieuw beleefd als een wrede film.
Geflankeerd door zagen, tangen en klemmen heeft hij de afgelopen uren beslissingen genomen op leven en dood: de oude baas met gapende hoofdwond naar dokter De Vries, het jonge meisje met een diepe buikwond naar dokter Janssen en de bewusteloze zwangere vrouw naar kamer 15. Complexe gevallen behandelde hij zelf.
In eerste instantie werd hij bijgestaan door een legertje zusters. Toen de stroom gewonden het ziekenhuis dreigde te overspoelen, waren ook de medewerkers van de huishoudelijke dienst bijgesprongen. Nog weer later meldden vrijwilligers zich. Ze hadden zich de benen uit hun gat gelopen. Er krult een verwrongen glimlach over zijn vermoeide gezicht. Is cynisme de tol die je betaalt als de menselijkheid het af laat weten?
Rond half twee kwam de rampspoed als een zware donder aangerold. Muren trilden, ramen rinkelden en patiënten gilden toen zilvergrijze vogels steeds dichterbij hun dodelijke boodschap deden. Het spoor van grauwe pluimen boven het stadscentrum had hun koers verraden.
„Bommen!”, had een jonge vrouw gegild. Een uur eerder was ze bijgekomen van een zware sectio, nu zocht ze haastig een veilig heenkomen. Al na een paar stappen gaf ze op. Hij ziet weer haar gekwelde gezicht, het beginnende plasje bloed rond haar onderlichaam.
Wat was er misgegaan? Wie had deze mooie winterdag zo wreed kapot gescheurd?
Tevergeefs zoekt zijn vermoeide brein naar antwoord op de vragen. Traag malen zijn gedachten in een eindeloos refrein. Bommen. Patiënten. Rookkolommen. Bommen. Patiënten …
Gegil op de gang maakt een eind aan zijn gedommel. Het klinkt lang en hoog, komt dichterbij, verdwijnt dan in de verte. Achter de deur hoort hij nu meer geluiden. Daartussendoor naderende voetstappen, gevolgd door een korte klop op de deur. „Dokter Van Hell”, klinkt de zachte stem van zuster Cosma, „we hebben u nodig.”
Hij komt moeizaam overeind, wrijft zich in zijn ogen, grijpt zijn bril en haast zich achter haar aan, een nieuwe werkdag tegemoet.
Verantwoording
Op 22 februari 1944 laten Amerikaanse B-24 Liberators van de 446th Bomb Group hun dodelijke lading vallen op Nijmegen en Arnhem. Ook Deventer en Enschede werden per ongeluk aangezien voor Duitse steden en bestookt. Bij de bombardementen kwamen in totaal bijna 900 burgers om; Nijmegen werd het zwaarst getroffen. Het bombardement leidde tot zware schade en een enorme stroom gewonden.
Op verzoek van EO Visie schreef ik een kort verhaal bij de herdenking van deze gebeurtenis. Heina Dokter verzorgde de illustraties.